උතුරු හා නැඟෙනහිර පළාත්වල සහ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රදේශ 6ක Anopheles stephensi නමැති ප්‍රධාන මැලේරියා වාහක මදුරුවා සිටීම හේතුවෙන් සෞඛ්‍ය බලධාරීන් විසින් යළිත් වරක් මැලේරියා තර්ජනය පිළිබඳ අනතුරු ඇඟවීමේ සීනුව නාද කර තිබෙනවා.
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ තතුදත් ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරන පරිදි, සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රදේශ 6 ට යාපනය MOH ප්‍රදේශය, පේදුරුතුඩුව MOH ප්‍රදේශය, අක්කරෙයිපත්තු MOH ප්‍රදේශය, තිරුක්කෝවිල් MOH ප්‍රදේශය, අම්පාර දිස්ත්‍රික්කයේ ආලයඩිවෙම්බු සහ අඩ්ඩාලිචේන MOH ප්‍රදේශ ඇතුළත්.
සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ මැලේරියා මර්දන ව්‍යාපාරය විසින් 2016 දෙසැම්බර් සිට 2017 අප්‍රේල් දක්වා කරන ලද කීට විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණ මාලාවකින් 2016 වසරේ මන්නාරමෙන් සහ පසුව උතුරු පළාතේ යාපනය, මුලතිව් දිස්ත්‍රික්කවලින් පළමු වරට Anopheles stephensi හඳුනාගැනීම අනාවරණය වී තිබෙනවා.
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් ශ්‍රී ලංකාව මැලේරියාවෙන් තොර රටක් ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කර මාස දෙකකට පසුවයි මෙම මදුරුවා හඳුනාගෙන ඇත්තේ.
එම ප්‍රදේශවලින් මදුරුවා තුරන් කිරීමට ශ්‍රී ලංකාව සමත් වූ බව එම ආරංචි මාර්ග සඳහන් කරනවා.
ශ්‍රී ලංකාව තවමත් සඳහන් කර ඇති MOH ප්‍රදේශවලින් Anopheles stephensi ඉවත් කර නැති බැවින් මේ සම්බන්ධයෙන් දෛශික පාලන ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක වෙනවා.
මීට අමතරව, මැලේරියාව විනාශ කරන ඉන්දියාවේ නාගරික මැලේරියාවේ ප්‍රධාන වාහකයා ලෙස Anopheles stephensi හඳුනාගෙන තිබෙන බව වාර්තා වෙනවා.
මැලේරියාව යනු මිනිසුන් පෝෂණය කරන එක්තරා ආකාරයක මදුරුවකුට පොදුවේ ආසාදනය කරන පරපෝෂිතයකු විසින් ඇති කරන බරපතළ හා සමහර විට මාරාන්තික රෝගයක්.
සාමාන්‍යයෙන් මිනිසුන්ට මැලේරියාව හැදෙන්නේ ආසාදිත ගැහැනු Anopheles මදුරුවෙකු දෂ්ට කිරීමෙන්. මැලේරියාව සම්ප්‍රේෂණය කළ හැක්කේ ඇනොෆිලිස් මදුරුවන්ට පමණක් වන අතර ඔවුන් මීට පෙර ආසාදිත පුද්ගලයකුගෙන් ලබා ගත් රුධිර ආහාර වේලකින් ආසාදනය වී තිබිය යුතුයි.
ඒ අනුව Anopheles stephensi හට මැලේරියාව ආසාදිතයකුගෙන් තවත් අයකුට සම්ප්‍රේෂණය කිරීමේ හැකියාව තිබෙනවා.
එම සන්දර්භය තුළ මැලේරියාව පැතිරීමට හේතු විය හැකි මැලේරියා ආසාදිත රෝගියකු මෙරටට පැමිණීම වැළැක්වීමට සෞඛ්‍ය බලධාරීන් සීරුවෙන් සිටින බවයි සෞඛ්‍ය බලධාරීන් පවසන්නේ.
මේ අතර ශ්‍රී ලංකාව, 2012 නොවැම්බර් මාසයේදී දේශීයව අත්පත් කර ගත් මැලේරියා රෝගීන්ගේ සම්ප්‍රේෂණය ශුන්‍ය වුණ අතර අඛණ්ඩව මැලේරියාවෙන් තොර වසර තුනක් සම්පූර්ණ කිරීමෙන් අනතුරුව, ශ්‍රී ලංකාවට 2016 සැප්තැම්බර් මාසයේදී ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයෙන් මැලේරියාව තුරන් කිරීමේ සහතිකය ලැබුණා.
රට තුළ දේශීය මැලේරියා සම්ප්‍රේෂණය නැවැත්වීමත් සමඟ මැලේරියාව නැවත පැතිරීම වැළැක්වීම සඳහා කීට විද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණ සමඟ රෝග නිරීක්ෂණ ශක්තිමත් කර ඇති අතර මැලේරියාව නැවත මෙරටට හඳුන්වාදීමේ විශාලතම තර්ජනය වන්නේ ආවේණික රටවලින් මැලේරියා රෝගීන් ආනයනය කිරීමයි.
මෙම සන්දර්භය තුළ, ඇනෝෆිලිස් ස්ටෙෆෙන්සිගේ පැමිණීම රට තුළ මැලේරියා සම්ප්‍රේෂණය නැවත හඳුන්වාදීම වැළැක්වීම සඳහා සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය දරන උත්සාහයට බරපතළ අභියෝගයක් විය හැකි අතර, ඇන්. ස්ටෙෆෙන්සිට ශ්‍රී ලංකාවේ නාගරික සහ අධි අවදානම් ප්‍රදේශවල ක්‍රීඩා කළ හැකියි.